Gender-Fair Language

In one of our faculty meetings, I proposed that UP Visayas adopt a policy on using the "singular they" in its official documents. 

For example,

"Rin is a gender-fluid person. They are from Alimodian and enjoy biking."

"Each child was required to be guided by their parent during online classes."

Not only is this already acceptable in the academic setting (the American Psychological Association already endorses it), this is actually not a new thing for us Filipinos because we tend to use "plural" forms of pronouns to mark politeness, respect, or consideration (e.g., "Kung inyo pong mamarapatin" or "Ano tani aton, suki?").

As we mark the start of the 18-day Campaign to End Violence against Women, I am posting some pages from the Gender-Fair Language Primer published by UP in 1998 and updated in 2014. I hope we learn from the lessons here because words, whether spoken or written, have the power to manipulate, discriminate, and render entire sectors of society invisible.

#EndVAWC

#VAWFreePH

Ang Gintunaan sang Bakhawan

 Sa kilid sang kadagatan sang Panay, may duog nga ginhingalanan nga Punta.

Indi malikawan ang pag-abot sang mga matag-as nga balod kag madamol nga ulan sa Punta, dala sang makusog nga hangin gikan sa kadagatan.

Apang wala ginakulbaan ang mga pumuluyo diri. May nagapanaming sa ila batok sa mabaskog nga hangin kag matag-as nga balod: si Agorang Bakhaw kag siyam ka napulo sang iya mga tinawo nga ginatawag mga Bakhawan.

Pinasahi ang mga Bakhawan. May napulo ka mayor nga batiis ang tagsa sa ila. Gikan sa tagsa ka batiis may ara pa gid sang napulo ka mga magagmay nga batiis.

Tuman ka pinasahi ang mga Bakhawan. Sarang malipdan sang ila madamol kag malagpad nga buhok ang nagabiti nga silak sang adlaw.

Mapag-on man ang mga Bakhawan. Sa tion nga may mag-abot nga makusog nga hangin, ginapatawag sila ni Agorang Bakhaw kag ginapatindog sa kilid sang Punta.

Ginatukod sang mga Bakhawan ang ila malagba nga mga batiis sa mahumok nga duta sa kilid sang baybay. Dayon nila bungkagon ang madabong nila nga buhok kag makaptanay.

Tungod sini, mapunggan nila ang mga makusog nga hangin kag matag-as nga balod nga sarang makadulot sang katalagman sa mga tawo sang Punta.

Palangga sang mga tawo sang Punta si Agorang Bakhaw kag ang mga Bakhawan. Nahibaluan nila nga tungod sa mga Bakhawan, tayuyon ang ila nga pangabuhi sa ila puog.

Isa ka adlaw, nag-abot ang ulan kag hangin sa Punta. Tungod sini, nagpadala si Agorang Bakhaw sang isa ka Bakhawan sa kilid sang baybay.

Sang nagsunod nga adlaw, padayon ang pagbubo sang ulan. Gani, duha naman ka Bakhawan ang ginpadala ni Agorang Bakhaw.

Padayon ang pag-ulan sa ikatatlo nga adlaw kag amat-amat nga nagbaskog ang hangin. Agod makabulig sa paghupa sang kakulba sang mga taga-Punta, dugang nga ginpalakat ni Agorang Bakhaw ang tatlo pa niya ka Bakhawan.

Padayon gihapon ang pagbubo sang ulan kag amat-amat nga pagkusog sang hangin gani sa matag adlaw, ginadugangan ni Agorang Bakhaw ang kadamuon sang Bakhawan nga iya ginapatindog sa kilid sang Punta.

Sa pag-abot sang ika-napulo kag tatlo nga adlaw, tuman na ang pagkabalaka sang mga taga-Punta kay man wala gihapon nag-untat ang pagbubo sang ulan. Padayon gihapon ang pag-abot sang makusog nga hangin.

Gani kadungan sang iya mga alagad nga Bakhawan, nagtindog si Agorang Bakhaw sa kilid sang baybay kag gintukod ang iya mga batiis, ginbungkag ang iya madamol nga buhok, ginbayaw ang iya nagasanga nga mga butkon kag tudlo, kag gin-atubang ang dalagko nga balod sang kadagatan.

Sa Punta, nagahanul ang kahadlok sa dughan sang mga pumuluyo. Wala sa ila sing nangisog nga maggwa sa ila mga panimalay tungod sa kakulba nga basi lamunon sila sang balod ukon lupadon sang hangin. Padayon ang ngurob sang ulan kag panihol sang hangin sa bilog nga kagab-ihon.

Sa pag-abot sang ika-napulo kag apat nga adlaw halin sang pagsugod sang ulan, nagbugtaw ang mga pumuluyo sang Punta nga may mga nagasid-ing nga silak sang adlaw gikan sa siwang sang ila ganhaan. Daw sa lanton ang huni sang mga pispis. Tuman ang kalipay nga ila nabatyagan. Sa kataposan, nakalampuwas sila sa halit nga gintuga sang mabaskog nga ulan kag hangin. Takos ang pagpasalamat sang tagsa sa ila kay Agorang Bakhaw kag sa iya mga Bakhawan.

Apang amo na lang ang ila pagkatingala sang maggwa sila sa ila mga panimalay kag magkadto sa kilid sang baybay.

Wala na didto ang mga Bakhawan nga nangin panaming nila sa pila man ka adlaw nga pag-ulan kag paghangin.

Ang makatilingala, sa duog kon diin gintukod sang mga Bakhawan ang ila mga batiis, may mga nagatindog nga mga kakahoyan. Madamo ang ila mga sanga kag may madamol ini nga mga dahon. Madamo man nga kaugatan ang nagatukod sa mahumok nga duta sang dagat.

Sa tunga sang mga kakahoyan nga ini, may ara sing isa ka kahoy nga pinakamataas sa tanan. Amo man ini ang kahoy nga may pinakamadamol nga mga kadahonan.

Sugod sadto, wala na nakit-an sang mga pumuluyo sang Punta si Agorang Bakhaw kag ang mga Bakhawan. Apang agod indi malimtan sang ila mga bata kag sang mga bata sang ila mga bata ang kaayo sang mga Bakhawan, amo man ini ang ila ginhingalan sa mga makatilingala nga kakahoyan nga nagtubo sa kilid sang ila minoro.

Sugod man sadto, tungod sa pagdampig sang mga bakhaw, padayon nga may panaming batok sa balod kag hangin ang mga pumuluyo sang Punta.

---

Author's Note: It's okay to copy, but please ask for permission and cite properly. Thank you!